Kościół – świątynia oznacza miejsce spotkania z Bogiem. Kościół jako budynek w momencie poświęcenia otrzymuje wezwanie, czyli tytuł. Parafia sierakowicka w swojej historii posiadała kilka kościołów, które nie były zlokalizowane tylko w jednym miejscu.

Prawdopodobnie pierwszy kościół wybudowano w 1382 r. Według legendy, kościół sierakowicki wybudowali Krzyżacy w latach 1325-1330. Nie stał on na miejscu obecnej świątyni, lecz o 150 m na zachód, przy starej drodze do Łyśniewa.

Wizytacja bpa Hieronima Rozrażewskiego z 1583 i 1599 r. nie precyzuje architektury świątyni, stwierdza się jedynie, że jest ona drewniana i pod wezwaniem św. Marcina. Identyczny zapis znajduje się w wizytacji bpa Mikołaja Wojciecha Gniewosza z 1649 r. Natomiast znacznie więcej danych dostarcza zapis wizytacji bpa Bonawentury Madalińskiego z 1686 r. Dowiadujemy się z niej, iż kościół był wówczas drewniany i pokryty dębowym, gontowym dachem. Od zachodu istniała przybudowana wieża dzwonna, również pokryta gontem. Oprócz niej na kościele była wieżyczka. Przed głównym wejściem znajdowała się kruchta dla ubogich, zaś przy prezbiterium mała, drewniana zakrystia z gontowym dachem, w której przechowywano sprzęt kościelny. Całe wnętrze kościoła było pięknie malowane. Pośrodku świątyni, na belce znajdował się krzyż, który już wówczas określano jako stary. Kościół posiadał dwa ołtarze. Obydwa miały konsekrowane portatyle. W ołtarzu głównym, ozdobionym obrazami znajdowało się dobrze zamknięte cyborium, wewnątrz którego w srebrnej puszcze przechowywano Najświętszy Sakrament. Obok tego ołtarza stała chrzcielnica wyposażona w mosiężne naczynie z wodą święconą. Oleje święte przechowywano w cynowej szafie umieszczonej w zakrystii. Przy zachodniej ścianie, przeciwległej głównemu ołtarzowi znajdował się chór z organami. Zarówno podłoga, jak i sklepienie były drewniane. W nawie stały rzędy ławek.

Reklamy

Opis kościoła uzupełnia wizytacja bpa Konstantego Felicjana Szaniawskiego z 1711 r., z której dowiadujemy się, że we wnętrzu kościoła znajdowały się cztery ołtarze, z których jeden pw. św. Jana Nepomucena. Dalej wizytator bpa Szaniawskiego wspomina, że ściany kościoła ozdobione były starymi obrazami o jednak marnej kolorystyce. Cenniejszy sprzęt kościelny stanowiła mosiężna, pozłacana monstrancja, dwa srebrne kielichy całe pozłacane, łącznie z patenami oraz dwie puszki. Jedyną rzeczą jaka martwiła wizytatora był cieknący dach, do którego naprawy wzywał patron kościoła.

Kolejnych nowych informacji o kościele i jego wystroju dostarcza nam zapis wizytacji bpa Antoniego Kazimierza Ostrowskiego z 1776 r., z której dowiadujemy się, iż wzniesiono nową wieżę dzwonną. Była ona, tak jak i poprzednia, drewniana o gontowym dachu. W trakcie tych prac budowlanych prawdopodobnie zlikwidowano wieżyczkę, gdyż wizytacja z 1766 r. o niej nie wspomina. Kościół posiadał oprócz kruchty w głównym wejściu również kruchtę boczną. We wnętrzu kościoła znajdowało się pięć ołtarzy: główny – Koronacji Najświętszej Marii Panny, a po prawej stronie św. Jana Nepomucena i św. Marcina, zaś po lewej – św. Krzyża i Najświętszej Maryi Panny.

W głównym ołtarzu widniały obrazy: Koronacji Najświętszej Marii Panny i Ducha Świętego. Na obrazie Ducha Świętego znajdowała się srebrna figura, ze srebrnym berłem i promieniami, zaś na obrazie Koronacji Najświętszej Marii Panny krzyż srebrny ze srebrną palmą oraz prawdopodobnie srebrną koroną. Srebrny krzyż i palma znajdowały się również na obrazie św. Jana Nepomucena. Nowością w kościele był drewniany konfesjonał i malowana ambona oraz przenośny obraz (feretron) Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, a z drugiej strony św. Marcina. Zakupiono również nowy mszał od stolnika kamienickiego, a od Jerzego Bystrama otrzymano w darze srebrny łańcuszek i wykonano nową monstrancję, częściowo pozłacaną, całą w promieniach.

W tym czasie istniał już kaplica św. Barbary. W niej znajdował się obraz św. Barbary, na którym widniała srebrna korona i palma oraz srebrny kielich z hostią. Kaplicę wzniesiono krótko po 1767 r., co związane było z założeniem Bractwa św. Barbary.

W 1780 r. kościół sierakowicki posiadał łącznie 6 ołtarzy. Pośrodku kościoła znajdował się duży krzyż, a mniejszy umieszczono w kruchcie. W nawie stało 50 nowych ławek, a na ścianach umieszczono 14 stacji Drogi Krzyżowej.

Kościół opisywany w 1780 r. przetrwał do pocz. XIX w., kiedy to prawdopodobnie ze względu na zły stan techniczny go rozebrano. W latach 1820-1822, w tym samym miejscu wybudowano nowy, drewniany kościół. Nie zachowały się jednak żadne materiały źródłowe, co do budowy i konsekracji nowej świątyni. Budynek wzniesiono z drewna sosnowego w technice zrębowej. Składał się z krótkiego korpusu nawowego, trójbocznie zamkniętego – węższego od nawy prezbiterium oraz zachodniej wieży. Przed wejściem południowym znajdowała się kruchta, a od północy przy prezbiterium zakrystia. Dachy kościoła pokryto gontami, ściany od zewnątrz i wewnątrz obito deskami. Zachodnia wieża składała się z szerszego przyziemia stanowiącego dużą kruchtę oraz górnej kondygnacji – dzwonnicy. Wieża podobnie, jak i cały kościół wzniesiona była na wysokim, kamiennym fundamencie. Główne wejście do kościoła znajdowało się w zachodniej ścianie wieży. Do wejścia prowadziły kamienne schody. Z namiotowego dachu zachodniej kruchty wznosiła się zasadnicza wieża. Górna jej część, powyżej kruchty podzielona była na dwie kondygnacje, oddzielone gontowym daszkiem – okapem. Górną, niską kondygnację wieńczył czworoboczny graniastosłup gontowego hełmu. Kończyła go iglica z krzyżem i chorągiewką – wiatrowskazem.

W południowej i północnej ścianie wieży, w części przyziemia – kruchty znajdowały się po dwa kwadratowe, 16 – dzielne okna. Małe, półkoliście zamknięte otwory dzwonne widniały po dwa, w trzech ścianach środkowej kondygnacji wieży. Ściany wieży, podobnie jak i całego kościoła były szalowane. Łączenia desek szalowanych przysłaniały wąskie listwy. W 1889 r. kościół został odnowiony. Główne prace wykonał znany na Pomorzu snycerz i złotnik Gdaniec ze Skarszew.

Kościół wybudowany w latach 1820-1822, w niezmienionej formie dotrwał do początku XX w. Pod koniec XIX w. zaczęto postulować rozbudowę dotychczasowego lub budowę nowego, murowanego, gdyż dotychczasowy był za mały dla wielkiej parafii liczącej blisko 6 tys. wiernych. Rozbudowa kościoła miała polegać na wzniesieniu przy południowej ścianie prezbiterium przybudówki, która mogłaby pomieścić ok. 130-145 stojących osób. Równocześnie planowano zmienić dotychczasową, północną zakrystię na kruchtę dla wiernych, a nową wznieść przy wschodniej ścianie zamknięcia prezbiterium. Ta koncepcja nie znalazła poparcia.

W 1896 r. na posiedzeniu zarządu kościoła postanowiono utworzyć fundusz na budowę nowej świątyni, a w następnym roku postanowiono, że kościół ma zostać wybudowany na starym miejscu z wypalonej czerwonej cegły i dachem łupkowym. Prace budowlane zamierzano rozpocząć w 1898 r. W tym czasie jednak ich nie podjęto, prawdopodobnie z braku funduszy.

Pierwszy etap prac budowlanych rozpoczęto w 1903 r. Kontrakt budowlany zawarto z mistrzem murarskim Hübnerem z Dąbrówki. Pierwotnie planowano rozpocząć budowę od prezbiterium, jednak konieczność utrzymania funkcji sakralnej podczas trwania budowy zadecydowała o zmianie koncepcji. Budowę rozpoczęto od zachodniej części kościoła. Prace budowlane poprzedzono rozbiórką drewnianej wieży. Jej fragment wykorzystano w formie zakrystii przybudowanej do południowej ściany. Na to rozwiązanie wpłynął zapewne wcześniejszy projekt rozbudowy drewnianego kościoła. Po ukończeniu prac budowlanych przy zachodniej części świątyni, wzniesiono w stylu neogotyckim murowaną wieżę i część nawy. We wrześniu 1909 r. zamontowano na nowej, murowanej wieży duży zegar.

Zamiar ukończenia rozpoczętej budowy murowanego kościoła w parafii był ciągle aktualny. Na zebraniu Katolickiego Dozoru Kościelnego, 18 kwietnia 1930 r. postanowiono wznowić dalszą rozbudowę, niestety w 1933 r. wycofano się z dalszej budowy. Głównym powodem był brak środków finansowych na przeprowadzenie inwestycji. Postanowiono jedynie wyremontować dach i rozszerzyć o metr starą zakrystię.

Plany dalszej budowy kościoła ożyły po drugiej wojnie światowej, kiedy parafię objął ks. Jan Nowicki, który po pół roku swojej obecności w parafii zgłosił w Kurii Biskupiej Chełmińskiej w Pelplinie gotowość podjęcia budowy nowego kościoła. Początkowo nawiązano do koncepcji z końca XIX w. stanowiącej o rozbudowie drewnianej świątyni.

Jednak ze względu na zbyt nikłe rezultaty z niej zrezygnowano. Z czasem jednak postanowiono rozebrać część drewnianą i wybudować nową murowaną. Jednak wszelkie zabiegi o uzyskanie pozwolenia na przeprowadzenie tej inwestycji okazały się bezskuteczne. Uznano, że część drewniana jest zabytkiem i orzeczono o jej nienaruszalności. Później istniały plany przeniesienia kościoła do Skansenu we Wdzydzach Kiszewskich, lecz i one nie doszły do skutku.

Z dniem 14 listopada 2001 r. kościół parafialny pw. św. Marcina w Sierakowicach wraz z terenem przykościelnym w obrębie muru kościelnego został wpisany do rejestru zabytków województwa pomorskiego.

Przez wiele lat podnoszony był postulat rozbudowy lub budowy nowego kościoła w parafii pw. św. Marcina w Sierakowicach. Jednak na ,,przeszkodzie” stała część zabytkowa (drewniana) ówczesnego kościoła. Z czasem znalazło się rozwiązanie powyższej kwestii. W lutym 2006 r. Urząd Ochrony Zabytków otworzył drogę do przeniesienia części drewnianej zabytkowego kościoła w inne miejsce. W czerwcu 2010 roku rozpoczęto procedury dotyczące przeniesienia drewnianego kościoła w nowe miejsce. Uroczyste zakończenie prac konserwatorskich związanych z odbudową drewnianego kościoła odbyło się 6 kwietnia 2014 r., a poświęcenia obiektu dokonał ks. infułat Stanisław Grunt.

Obecnie zabytkowy kościółek znajduje się na terenie pobliskiego parku i dostępny jest dla zwiedzających. W okresie wakacyjnym, odprawiane są tam Msze Święte z homilią w języku kaszubskim.