Muzeum we Wdzydzach zakończyło konserwację baldachimu projektu Teodory Gulgowskiej [ZDJĘCIA]

Muzeum we Wdzydzach zakończyło konserwację baldachimu procesyjnego z kościoła pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Olpuchu, ł zaprojektowany prze Teodorę Gulgowską, a wykonany przez nią i jej 4 uczennice: Władysławę Wiśniewską, Martę i Matyldę Bławat oraz Annę Knut.

12

Zdjęcie 12 z 16

fot. Muzeum we Wdzydzach

Konserwacja baldachimu została dofinansowana ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach PROGRAMU: Wspieranie działań muzealnych.

Według przekazów ustnych ten niezwykle cenny zabytek sztuki sakralnej i hafciarskiej został zaprojektowany przez założycielkę wdzydzkiego muzeum Teodorę Gulgowską, a wykonany przez nią i jej 4 uczennice: Władysławę Wiśniewską, Martę i Matyldę Bławat oraz Annę Knut. Jest to również jedyny zbiorach Kaszubskiego Parku Etnograficznego przykład haftu wdzydzkiego wykonany na jedwabnym adamaszku.

Zobacz też: Fajerwerki bez zezwolenia tylko w Sylwestra i Nowy Rok

Baldachim procesyjny, będący do niedawna elementem wyposażenia drewnianego kościoła z 1934 roku, to niezwykle cenny zabytek sztuki sakralnej i hafciarskiej. Najprawdopodobniej autorką jego kompozycji, a nawet wykonawczynią jednej z części baldachimu była Teodora Gulgowska. Wskazują na to informacje pochodzące z Wdzydz i Olpucha oraz cechy charakterystyczne tego haftu, m.in.: swobodna i lekka kompozycja, duże zróżnicowanie kolorystyczne i wielość motywów inspirowanych zarówno sztuką ludową, jak i haftem klasztornym o orientalnych wpływach.

Reklamy

Dekorację hafciarską w baldachimie wykonano bawełnianymi nićmi o mocnym skręcie na podłożu z jasnego, jedwabnego adamaszku o delikatnym wzorze w lilie. Całość obszyto wiskozową frędzlą w złotym kolorze. Część środkowa baldachimu, tzw. podniebie zostało wzmocnione drewnianym stelażem, a pozostałe jego elementy podszyto, dla usztywnienia, bawełnianym płótnem. Baldachim procesyjny składa się z pięciu połączonych ze sobą części: podniebia oraz czterech bocznych falban. Centralne miejsce każdej z nich zajmują tradycyjne symbole chrześcijańskie: serce oplecione koroną cierniową, Oko Opatrzności Bożej, krzyż w promienistej aureoli, kielich mszalny z Hostią i na podniebiu gołębica. Pod symbolami na falbanach, półkoliście, ozdobnymi literami wyhaftowano napis: TWOJA CZEŚĆ CHWAŁA/ NASZ WIECZNY PANIE/ NA WIECZNE CZASY/ NIECH NIE USTANIE.

Zastosowany w baldachimie haft to lekkie kompozycje złożone z bogatej palety wielobarwnych motywów charakterystycznych dla wdzydzkiego rękodzieła. Występują tu różne typy tulipanów, kwiaty i owoce granatu, serca, róg obfitości, dzwonki, niezapominajki, wisienki, półgwiazdy, trzy rodzaje liści. Perfekcyjnie zgrane ze sobą motywy, pastelowe kolory, i grające światłem i fakturą ściegi nadają całości harmonii, wyrafinowanego wdzięku i stylowości. W hafcie zastosowano kolor niebieski, czerwony, pomarańczowy, brązowy, różowy, żółty, zielony, czarny, każdy z nich w dwóch lub nawet trzech odcieniach – czyli razem około dwudziestu barw.

Technika wykonania baldachimu oddaje wyjątkowe umiejętności hafciarek, wynikające z wiedzy i doświadczenia dawnych uczennic Teodory Gulgowskiej. Z wielką starannością i precyzją zastosowały one typowe dla wdzydzkiego haftu ściegi – atłaskowy w symbolach religijnych, literach, kwiatach i liściach, wodny w łodyżkach, wąsach, obwódkach i liniach prostych, Janina, cegiełkę i węzełki w roślinnych detalach. Piękna tego baldachimu nie można poddać w wątpliwość. Zawiera się ono w jego wysokich walorach artystycznych i warsztatowych oraz w stylowym, historycznym wzornictwie klasztornym i jego ludowych, kaszubskich przetworzeniach. Godne podkreślenia jest znaczenie baldachimu dla lokalnego środowiska – mieszkańców Wdzydz i Olpucha oraz wartość naukowa i historyczna tego zabytku.